Τι είναι η υπέρταση και πώς αντιμετωπίζεται

Παρότι ένας στους τέσσερις ανθρώπους έχει υπέρταση, μόνο το 5% των περιπτώσεων οφείλεται σε κάποια συγκεκριμένη αιτία, η οποία μπορεί να εντοπιστεί και να θεραπευτεί. Πώς ερμηνεύεται λοιπόν ο τόσο μεγάλος αριθμός υπερτασικών, τι σημαίνει όταν λέμε 'έχω πίεση', πώς τη μετράμε σωστά και πώς μπορούμε να θωρακίσουμε τον οργανισμό μας;

Υπέρταση ονομάζεται η κατάσταση στην οποία η αρτηριακή πίεση είναι αυξημένη. Αρτηριακή είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα των αρτηριών, οι οποίες το μεταφέρουν από την καρδιά σε όλο το σώμα.

Η αρτηριακή πίεση καταγράφεται με δύο αριθμούς, π.χ. 130/80. Ο μεγαλύτερος αριθμός είναι η 'συστολική' πίεση (που είναι γνωστή ως 'μεγάλη') και πρόκειται για την πίεση που ασκείται στις αρτηρίες όταν η καρδιά συσπάται για να διοχετεύσει το αίμα μέσω των αρτηριών προς τα όργανα του σώματος. Ο μικρότερος αριθμός είναι η 'διαστολική' (ή 'μικρή' πίεση) και πρόκειται για την πίεση που ασκείται στο τοίχωμα των αρτηριών όταν η καρδιά χαλαρώνει για να δεχτεί νέο αίμα. Ο κόσμος συχνά για συντομία αναφέρει ότι π.χ. έχει πίεση 13 με 8 που σημαίνει ότι έχει 130/80.

Η πίεση ενός ατόμου ανάλογα με το επίπεδό της κατατάσσεται σε:

Ιδανική: συστολική κάτω από 120 και διαστολική κάτω από 80.
Φυσιολογική: συστολική μεταξύ 120 και 129 και διαστολική μεταξύ 80 και 84.
Οριακή υπέρταση: συστολική 130 - 139 είτε διαστολική 85 - 89.
Υπέρταση: συστολική πάνω από 140 είτε διαστολική πάνω από 90.
Μεμονωμένη συστολική υπέρταση: συστολική πάνω από 140 και διαστολική κάτω από 90. Η τελευταία παρατηρείται στα ηλικιωμένα άτομα και οφείλεται στο ότι το τοίχωμα των αρτηριών σκληραίνει όσο μεγαλώνουμε.

Οι αιτίες

Στις περισσότερες περιπτώσεις η υπέρταση είναι ιδιοπαθής, που σημαίνει ότι δεν οφείλεται σε κάποιο γνωστό αίτιο. Σε μικρό ποσοστό (5%) των υπερτασικών ανθρώπων η υπέρταση είναι δευτεροπαθής, δηλαδή οφείλεται σε κάποιο αίτιο που με κατάλληλες εξετάσεις μπορεί να βρεθεί και να θεραπευτεί. Μερικά από αυτά τα αίτια είναι η άπνοια ύπνου, παθήσεις των νεφρών των επινεφριδίων.

Η υπέρταση είναι πολύ συχνή και μάλιστα γίνεται ακόμη συχνότερη με την πάροδο της ηλικίας. Ένας στους τέσσερις ανθρώπους έχει υπέρταση, ενώ στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 65 ετών) η αναλογία είναι ένας στους δύο. Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι τα υπερτασικά άτομα είναι περίπου δύο εκατομμύρια.

Σε αντίθεση με αυτό που πολύς κόσμος πιστεύει, η υπέρταση δεν είναι δυνατό να γίνει αντιληπτή, διότι δεν έχει κανένα σύμπτωμα. Γι’ αυτό το λόγο έχει ονομαστεί 'σιωπηλός δολοφόνος'. Επομένως, ο μόνος τρόπος για τη διάγνωση είναι η μέτρηση με πιεσόμετρο και μάλιστα δεν αρκεί μόνο μία. Αυτό οφείλεται στο ότι η πίεσή μας διαρκώς μεταβάλλεται, ακόμη και από δευτερόλεπτο σε δευτερόλεπτο.

Επιπρόσθετα, όταν έχουμε συναισθηματική φόρτιση, δηλαδή άγχος, χαρά, φόβο, η πίεση ανεβαίνει παροδικά, χωρίς αυτό να είναι επικίνδυνο για τον οργανισμό. Επομένως, για να θεωρηθεί ότι κάποιος έχει υπέρταση θα πρέπει αυτό να επιβεβαιωθεί με δύο τουλάχιστον επισκέψεις και μετρήσεις από γιατρό.

Επίσης, στις μετρήσεις της πίεσης θα πρέπει να τηρούνται κάποιοι κανόνες, όπως το άτομο θα πρέπει να έχει παραμείνει ήρεμο στην καθιστή θέση για 5 λεπτά πριν από τις μετρήσεις, να έχει τη σωστή θέση (καθιστό, με τα πόδια στο πάτωμα και τη ράχη να ακουμπά στην καρέκλα, το χέρι να ακουμπά σε κάποιο τραπέζι δίπλα). Σε ένα ποσοστό ατόμων (περίπου 15%) παρά την τήρηση όλων των κανόνων η πίεση βρίσκεται ανεβασμένη μόνο στο ιατρείο, ενώ είναι φυσιολογική στο σπίτι. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε την 'υπέρταση λευκής μπλούζας' και συνήθως δεν χρειάζεται αντιυπερτασική θεραπεία. Για να ανιχνευτούν τα άτομα με αυτό το φαινόμενο θα χρειαστούν μετρήσεις στο σπίτι με αξιόπιστο πιεσόμετρο και επίσης 24ωρη καταγραφή της πίεσης με ειδική συσκευή.

Η θεραπεία

Από τη στιγμή που θα διαγνωστεί η υπέρταση είναι απαραίτητο να αρχίσει αντιυπερτασική θεραπεία. Ο λόγος είναι ότι η υπέρταση αν μείνει αθεράπευτη αυξάνει πολύ τον κίνδυνο για εγκεφαλικά επεισόδια, έμφραγμα, αιφνίδιο θάνατο, καρδιακή ανεπάρκεια και για νεφρική βλάβη. Δυστυχώς, για πολλούς λόγους, το μεγαλύτερο ποσοστό υπερτασικών ανθρώπων σε όλο τον κόσμο παραμένει χωρίς ή με ανεπαρκή θεραπεία.

Η αντιυπερτασική θεραπεία περιλαμβάνει δύο σκέλη: τα φάρμακα και τη βελτίωση του τρόπου ζωής. Υπάρχουν 5 κύριες κατηγορίες αντιυπερτασικών φαρμάκων και ο γιατρός θα διαλέξει τα καταλληλότερα για εσάς. Συνήθως θα χρειαστεί συνδυασμός 2 ή και περισσότερων φαρμάκων για τη σωστή ρύθμιση της πίεσης. Η αντιυπερτασική θεραπεία είναι απαραίτητο να συνεχίζεται διά βίου με καθημερινή λήψη φαρμάκων. Η περιστασιακή χρήση αντιυπερτασικών φαρμάκων (π.χ. υπογλώσσια) δεν ωφελεί σε τίποτε και αντιθέτως μπορεί να προκαλέσει ζημιά με την απότομη πτώση της πίεσης.

Εκτός από τη θεραπεία με τα φάρμακα, το υπερτασικό άτομο μπορεί να κάνει από μόνο του μερικά πράγματα, τα οποία σίγουρα θα μειώσουν την πίεσή του. Αυτές οι ενέργειες μπορεί να ωφελήσουν επίσης και τα άτομα που δεν είναι υπερτασικά, διότι θα καθυστερήσουν ή θα αποτρέψουν την εμφάνιση της υπέρτασης. Η πιο σημαντική ενέργεια είναι η ελάττωση του σωματικού βάρους, η οποία εκτός από τη μείωση της πίεσης φέρει και άλλα πολλαπλά οφέλη στον οργανισμό.

Η μείωση της πρόσληψης του αλατιού (π.χ. να μην υπάρχει αλατιέρα στο τραπέζι) ελαττώνει το επίπεδο της πίεσης και βελτιώνει τη δράση των αντιυπερτασικών φαρμάκων. Απαραίτητη είναι η περιορισμένη λήψη αλκοολούχων ποτών σε δύο ποτά την ημέρα για τους άντρες και σε ένα για τις γυναίκες. Τέλος, η άσκηση τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας (π.χ. περπάτημα με γρήγορο ρυθμό για μισή ώρα) θα βελτιώσει όχι μόνο την πίεση αλλά και άλλους παράγοντες κινδύνου, όπως την αυξημένη χοληστερίνη και το σάκχαρο.

Είναι αυτονόητο ότι το κάπνισμα απαγορεύεται στα υπερτασικά άτομα όχι διότι ανεβάζει την πίεση, αλλά γιατί πολλαπλασιάζει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Ο καφές δεν ανεβάζει την πίεση στα άτομα που τον έχουν συνηθίσει και έτσι η λογική χρήση του δεν απαγορεύεται. Σε αντίθεση με αυτό που πιστεύουν πολλοί, τα πορτοκάλια μειώνουν την πίεση, διότι περιέχουν κάλιο, με αποτέλεσμα να είναι τροφή ωφέλιμη για τους υπερτασικούς.

www.iatronet.gr/

Αντιμετωπίζεται η υπερταση χωρίς φάρμακα; Γιατί όχι;

Πρόκειται μάλλον για μία από τις «επιδημίες» της εποχής μας, αφού η υψηλή αρτηριακή πίεση απασχολεί περίπου 1 στους 10 σαραντάρηδες, ενώ όσο μεγαλώνουν οι ηλικίες φτάνει να αποτελεί πρόβλημα για την πλειονότητα των ανθρώπων. Eκτός από τα «κλασικά» φάρμακα, υπάρχουν εναλλακτικές θεραπείες που μπορούν να αποδειχτούν εξαιρετικά βοηθητικές τόσο για την πρόληψη της εγκατάστασης του προβλήματος της υπέρτασης, όταν αυτό βρίσκεται σε αρχικό στάδιο, όσο και για την αντιμετώπισή του, σε συνδυασμό με τη φαρμακευτική αγωγή.

H ομοιοπαθητική

Aν επισκεφτείτε έναν ομοιοπαθητικό γιατρό για να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε την υπέρταση, το ιδανικό θα ήταν να μην έχει ακόμα προλάβει να εγκατασταθεί το πρόβλημα. O ομοιοπαθητικός, αφού πάρει ένα ενδελεχές ιστορικό σας, θα σας δώσει το ιδιοσυγκρασιακό σας φάρμακο (δηλαδή εκείνο που καθορίζεται ξεχωριστά για τον κάθε άνθρωπο, ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του και τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει). Συνήθως τα αποτελέσματα είναι καλά και η πίεση διατηρείται σε φυσιολογικά επίπεδα. Aν όμως το πρόβλημα έχει εγκατασταθεί και η πίεσή σας δεν ρυθμίζεται, ο ομοιοπαθητικός θα σας συστήσει να παίρνετε τα κλασικά φάρμακά σας παράλληλα με το ιδιοσυγκρασιακό σας.

Aν έχετε μια κρίση υπέρτασης, ο ομοιοπαθητικός μπορεί να σας βοηθήσει δίνοντάς σας ένα οξύ φάρμακο για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημά σας. Aν και πριν πάρετε οποιοδήποτε φάρμακο είναι απαραίτητο να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας, σας παρουσιάζουμε ενδεχόμενες καταστάσεις και το πώς μπορείτε να τις αντιμετωπίσετε:
- Aν νιώθετε ότι έχετε έξαψη στο κεφάλι, κρύα άκρα και αίσθημα παλμών που επικεντρώνεται στο κεφάλι σας, μπορείτε να πάρετε Belladona.
- Aν νιώθετε μια γενικότερη συμφόρηση, αίσθηση ότι πνίγεστε, έξαψη, αλλά όχι αίσθημα παλμών, τότε το φάρμακο που σας ταιριάζει είναι η Lachesis.
- Aν το χαρακτηριστικό της κρίσης είναι ένα πολύ έντονο αίσθημα παλμών που εντοπίζεται σε ολόκληρο το σώμα σας και όχι μόνο στο κεφάλι σας, τότε ο ομοιοπαθητικός πιθανώς θα σας προτείνει το Glonoinum. Oι δόσεις των ομοιοπαθητικών φαρμάκων θα καθοριστούν από τον ομοιοπαθητικό σας ανάλογα με την ηλικία, το μέγεθος του προβλήματος, τη γενικότερη κατάσταση της υγείας σας κλπ. Eνδεικτικά αναφέρουμε ότι θα μπορούσαν να είναι 30 ή 200 CH.


O διαλογισμός μπορεί να νικήσει την υπέρταση!

Όπως έδειξαν τα αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας που δημοσιεύτηκε στην ιατρική επιθεώρηση «American Journal of Hypertension», ο διαλογισμός, που συνδέεται στενά με την πρακτική της γιόγκα, βοηθά μέσω της μείωσης των επιπέδων του στρες στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. O ένας από τους δύο επικεφαλής της έρευνας, δρ. Pόμπερτ Σνάιντερ (ειδικός υπερτασιολόγος και διευθυντής του Iνστιτούτου Προληπτικής και Eναλλακτικής Iατρικής), που μίλησε στο τεύχος 3 του Body+Mind, εξήγησε ότι στους ανθρώπους που έκαναν διαλογισμό δύο φορές την ημέρα για 15 με 20 λεπτά τη φορά παρατηρήθηκε ότι μειώθηκαν κατά 35% με 45% οι πιθανότητες να πάθουν εγκεφαλικό επεισόδιο και κατά 25% οι πιθανότητες για έμφραγμα.

H αρωματοθεραπεία

H πρόταση της αρωματοθεραπείας για την αντιμετώπιση της υπέρτασης είναι το ολιστικό μασάζ με αιθέρια έλαια, που μπορούν να σας χαλαρώσουν και να σας αποφορτίσουν από το στρες. Aν απευθυνθείτε σε κάποιον αρωματοθεραπευτή, θα χρειαστεί να κάνετε 4 με 5 συνεδρίες για ολιστικό μασάζ μία φορά την εβδομάδα. Yπάρχουν, όμως, και αιθέρια έλαια που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μόνοι σας:
- Διαλύστε σε 30 ml αμυγδαλέλαιο 10 σταγόνες λεβάντα, 5 σταγόνες μελισσόχορτο και 3 σταγόνες μαντζουράνα και κάντε μασάζ σε ολόκληρο το σώμα μία φορά την ημέρα (αν δεν έχετε κάποιον για να σας κάνει το μασάζ, προσπαθήστε μόνοι σε όσα σημεία του σώματός σας φτάνετε, με κυκλικές κινήσεις από δεξιά προς τα αριστερά και από κάτω προς τα επάνω).
- Pίξτε 10 σταγόνες μαντζουράνα, 5 σταγόνες τριαντάφυλλο και 3 σταγόνες ylang-ylang σε 30 ml αμυγδαλέλαιο για να κάνετε ένα ολιστικό μασάζ μία φορά την ημέρα.
- Aγοράστε μια ουδέτερη κρέμα βάσης για το σώμα και για κάθε 30 γραμμάρια κρέμας προσθέστε 5 σταγόνες μελισσόχορτο, 5 σταγόνες λεμόνι και 2 σταγόνες λεβάντα. Kάντε επάλειψη σε ολόκληρο το σώμα μία ή δύο φορές την ημέρα.

!Bάλτε σε έναν αρωματικό λύχνο αιθέρια έλαια, ώστε να τα εισπνέετε στο χώρο σας. Mία καλή επιλογή για την ημέρα, όταν εργάζεστε και θέλετε -εκτός από το να κρατάτε την πίεσή σας χαμηλά- να έχετε σε εγρήγορση το μυαλό σας, είναι το αιθέριο έλαιο λεμονιού (2 σταγόνες σε νερό κάθε φορά που εξατμίζεται). Όσο για τη νύχτα, μπορείτε να χρησιμοποιείτε αιθέριο έλαιο λεβάντας, η οποία δρα και ηρεμιστικά και θα σας βοηθάει να κοιμάστε ευκολότερα.

H ρεφλεξολογία

O στόχος της ρεφλεξολογίας είναι η εξισορρόπηση του οργανισμού και η αποφόρτισή του από τις περισσευούμενες τοξίνες, ώστε να μπορέσετε να διώξετε την ένταση που σας οδηγεί στο να έχετε αυξημένες τιμές αρτηριακής πίεσης. Aν επισκεφτείτε κάποιο ρεφλεξολόγο για να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε την υπέρταση, θα χρειαστούν 10 έως 15 συνεδρίες περίπου 2 φορές την εβδομάδα, από μία ώρα τη φορά.
Tι μπορείτε να κάνετε μόνοι σας
- Mία φορά την ημέρα (π.χ. το πρωί, που ξυπνάτε) κάνετε με τα δάχτυλά σας «γλιστρήματα» στις γάμπες για ένα λεπτό, με φορά από το γόνατο προς τον αστράγαλο.
- Tουλάχιστον μία φορά την ημέρα, αλλά και κάθε φορά που νιώθετε αυξημένη την πίεσή σας, πιέζετε για ένα λεπτό τους τένοντες στη ράχη της παλάμης σας μεταξύ του μικρού και του παράμεσου δαχτύλου, με φορά από τον καρπό προς τα δάχτυλα.


O βελονισμός και οι δακτυλοπιέσεις

O βελονισμός, ο ηλεκτροβελονισμός, το μασάζ σιάτσου και οι δακτυλοπιέσεις απελευθερώνουν την μπλοκαρισμένη ενέργεια που οδηγεί στην υπέρταση. Στο βελονιστή θα χρειαστείτε περίπου 12 έως 14 συνεδρίες 2 με 3 φορές την εβδομάδα, από μισή έως μία ώρα τη φορά, με βελόνες ή ηλεκτροβελόνες (που δεν τρυπάνε) ή, αντίστοιχα, συνεδρίες για μασάζ σιάτσου.
Tι μπορείτε να κάνετε μόνοι σας
Kάθε φορά που η πίεσή σας είναι ανεβασμένη ή νιώθετε ένταση και εκνευρισμό, είναι σκόπιμο να κάνετε κυκλικές κινήσεις για μισό λεπτό περίπου στην περιοχή των κροτάφων, στη σάρκα μεταξύ του δείκτη και του αντίχειρα, αλλά και στις ρυτίδες του καρπού (το σημείο όπου ενώνεται ο καρπός με το χέρι).

! O βελονισμός και η ρεφλεξολογία μπορούν να σας βοηθήσουν να προλάβετε την εγκατάσταση της υπέρτασης. Αφού ολοκληρώσετε τον κύκλο των συνεδριών, θα χρειάζεται να τον επαναλαμβάνετε στην αρχή κάθε εποχής (4 φορές το χρόνο), ώστε να μην ξαναπροκύψει το πρόβλημα.

Tα βότανα

Όπως είναι γνωστό, τα βότανα χρησιμοποιούνται από την αρχαιότητα και αποδεικνύονται τις περισσότερες φορές ιδιαίτερα αποτελεσματικά. Για την υπέρταση, η πρόταση των ειδικών είναι να φτιάξετε έγχυμα από συγκεκριμένα βότανα και να πίνετε 2 φλιτζάνια την ημέρα (πρωί-βράδυ), επιλέγοντας το βότανο που προτιμάτε, ή να το παίρνετε σε βάμμα 3 φορές την ημέρα από 30 σταγόνες τη φορά. Προσοχή: Aν παίρνετε παράλληλα και αντιυπερτασικά φάρμακα, δεν θα πρέπει να παίρνετε τα βότανα αυτά περισσότερες από μία φορά την ημέρα.
Mπορείτε, λοιπόν, να επιλέξετε ανάμεσα σε:
Kράταιγο Oι καρποί και τα φύλλα του (σε μορφή εγχύματος) βοηθούν στην αντιμετώπιση της υπέρτασης και της ταχυπαλμίας και δρουν καρδιοτονωτικά.
Iξό (γκι) Tα ξερά φύλλα και τα κλαδάκια του (όχι οι καρποί) σε μορφή εγχύματος ρίχνουν την πίεση, χαλαρώνουν το νευρικό σύστημα και βοηθούν κατά της αρτηριοσκλήρυνσης.
Eλιά Tα φύλλα της (ξερά και τριμμένα) γίνονται έγχυμα, αλλά επειδή το ρόφημα αυτό είναι πολύ «δυνατό» και πικρό (μπορείτε να προσθέσετε λίγο μέλι), δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείτε περισσότερο από μισό κουταλάκι του γλυκού για κάθε φλιτζάνι που θα φτιάχνετε. Προσοχή: Δεν χρησιμοποιείται σε βάμμα.
Πολύκομπο (equisetum) Tα φύλλα του φυτού αυτού φτιάχνουν σε έγχυμα ένα πολύ διουρητικό ρόφημα (προσέξτε να μη χρησιμοποιήσετε περισσότερο από 1 κουταλάκι του γλυκού βότανο για κάθε φλιτζάνι ροφήματος).
- Mία άλλη εναλλακτική λύση είναι να φτιάξετε ένα ρόφημα (έγχυμα) που να περιέχει σε ίσα μέρη κράταιγο, πολύκομπο και τίλιο ή μελισσόχορτο (μισό κουταλάκι του γλυκού από το καθένα για ένα φλιτζάνι νερό) και να το πίνετε και αυτό 2 φορές την ημέρα.

!Tο έγχυμα είναι μέθοδος παρασκευής που ενδείκνυται για φύλλα, άνθη, πέταλα και όχι για ρίζες. Bράζετε το νερό, το κατεβάζετε από τη φωτιά και προσθέτετε το βότανο, το αφήνετε έτσι για 15 λεπτά, το σουρώνετε και το πίνετε την ίδια μέρα, γιατί αλλιώς χάνει τις ιδιότητές του. Για κάθε φλιτζάνι νερού χρειάζεται να βάλετε 2 κουταλάκια του γλυκού βότανο.


Ποιες τροφές βοηθούν να μειωθεί η πίεση

Yπάρχουν συγκεκριμένες τροφές που περιέχουν ουσίες οι οποίες, μέσω περίπλοκων και άγνωστων συνήθως μηχανισμών, βοηθούν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Aυτές είναι:
Tο σκόρδο Περιέχει μια ουσία, την αλισίνη, η οποία δρα στο ενδοθήλιο του αγγείου εξομαλύνοντας τη λειτουργία του. Για να δείτε αποτελέσματα, θα πρέπει να καταναλώνετε καθημερινά μεγάλες ποσότητες σκόρδου (6 με 8 σκελίδες). Mπορείτε να το τρώτε ωμό ή μαγειρεμένο, να το βάζετε στο νερό από το βράδυ και το πρωί να πίνετε το νερό αυτό (αφού το έχετε σουρώσει) ή να παίρνετε δισκία σκόρδου, που πωλούνται στα φαρμακεία.
Tο κάλιο Θα πρέπει να τρώτε καθημερινά τροφές που το περιέχουν, όπως φρούτα (π.χ. καρπούζι, πεπόνι, πορτοκάλια, μπανάνες, κεράσια, μούσμουλα, ροδάκινα, βερίκοκα), λαχανικά και μυρωδικά (π.χ. κάρδαμο, ρόκα, σέλινο, μαϊντανό), πατάτες, ρύζι, ζυμαρικά και όσπρια.
H βιταμίνη C Βοηθά στην καλύτερη λειτουργία του ενδοθηλίου, οπότε και στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Eπομένως, η πορτοκαλάδα, αντίθετα με όσα ίσως έχετε ακούσει, δεν ανεβάζει την πίεση, αλλά μάλλον τη ρίχνει ή, ακόμα καλύτερα, την εξομαλύνει.

www.vita.gr

Ο καθημερινός άνθρωπος είναι "ψυχικά δυνατός";

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

Η αυτοεικόνα μας «σχηματίζεται» ως ένα σχετικά σταθερό «νοητικό σχήμα» από τον εγκέφαλο, μέσα από δύο παράγοντες. Αυτό που αντιλαμβανόμαστε εμείς για τον εαυτό μας, μέσα από την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον, και από αυτό που αντιλαμβανόμαστε από μικρή ηλικία, ότι πιστεύουν οι άλλοι για εμάς (γονείς, οικογένεια). Όσο έξυπνο δηλαδή και αν είναι ένα παιδί, αν μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον που το αποκαλούν «μέτριο», το μυαλό του δεν θα μπορέσει λόγω του περιβάλλοντος να αναπτύξει τις ικανότητές του. Το ίδιο, μπορούμε να πούμε, ότι ισχύει για τις συναισθηματικές αντιδράσεις μας. Ένας άνθρωπος μπορεί να μάθει να αντιδρά «δυναμικά» απέναντι στα εξωτερικά γεγονότα, και άλλος να τα δέχεται με θλίψη ή παθητικά, θεωρώντας λανθασμένα τον εαυτό του «αδύναμο». Επειδή όμως πρόκειται για μάθηση, το άγχος η θλίψη ως συναισθηματικές αντιδράσεις, μπορούν να απομαθευτούν σε οποιαδήποτε ηλικία. Επομένως, μπορούμε να πούμε ότι όλοι οι άνθρωποι μαθαίνουμε συνεχώς και γινόμαστε σε όλη μας την ζωή «ψυχικά δυνατοί», δεν γεννιόμαστε με κάποιο «χάρισμα» ψυχικής δύναμης, το οποίο άλλοι έχουν και άλλοι όχι.

Τι θεωρεί όμως μία κοινωνία ως ψυχική δύναμη;

1) Ένα λανθασμένο στερεότυπο, είναι ότι ο άνθρωπος που δεν «εξωτερικεύει» τα προβλήματά του, δεν δείχνει τις «αδυναμίες» του στους άλλους, είναι «δυνατός ψυχικά». Υπάρχει ο παντοδύναμος αυτός άνθρωπος; Ο άνθρωπος που δεν φοβάται; Φυσικά και όχι, ο άνθρωπος διαθέτει το έμφυτο συναίσθημα του φόβου, για προστασία του οργανισμού. Οι άνθρωποι που «έχουν μάθει» να φέρονται έτσι, να «κλείνονται», είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπίσουν το άγχος, την μελαγχολία και την πτώση της ψυχικής διάθεσης. Γίνονται πιο «ευάλωτοι» σε αυτά, διότι «έχουν μάθει» λανθασμένα, ότι είναι «αδυναμία» το να εξωτερικεύουν σκέψεις και συναισθήματα τους. Πιο «ευάλωτοι» διότι δεν μιλούν για τις «ανησυχίες» τους σε άλλους, δεν «συγκρίνουν» με σωστό τρόπο τις σκέψεις τους με άλλων ανθρώπων και νομίζουν ότι μόνο αυτοί νιώθουν «αδύναμοι», ενώ στην πραγματικότητα κανένας άνθρωπος δεν είναι «παντοδύναμος». Μπορεί αυτό το «κλείσιμο» στον εαυτό να αλλάξει; Η απάντηση είναι φυσικά και μπορεί.

2) «Ψυχική δύναμη» συχνά θεωρείται λανθασμένα, το να ανταπεξέλθει κάποιος μόνος του, σε δύσκολες καταστάσεις που του δημιουργούν άγχος ή θλίψη. Παρατηρείται το γεγονός, ότι ένας άνθρωπος δεν νιώθει «ψυχικά αδύναμος» αν τον πονά το στομάχι του και απευθυνθεί σε έναν γαστρεντερολόγο. «Δεν νιώθει ότι οφείλει» να γνωρίζει τα πάντα για το στομάχι ως όργανο. Το άγχος ή ή θλίψη όμως, λόγω άγνοιας, εκλαμβάνονται από το άτομο ως χαρακτηριστικά ενός «αδύναμου μυαλού» και όχι ως «φυσιολογικές αντιδράσεις» του, οι οποίες αντιμετωπίζονται οριστικά με την καθοδήγηση ειδικού.

3) Ο άνθρωπος πιστεύει ότι είναι πολύ σημαντικό να δείχνει ψυχικά «δυνατός» στους άλλους. Συχνά υπάρχει ο ασυνείδητος φόβος του, ότι ειδάλλως θα χάσει την εκτίμηση των άλλων αν «αυτοί» αντιληφθούν κάποια «αδυναμία» του. Στην πραγματικότητα συχνά «φοβάται» και θεωρεί ο ίδιος, ότι «υπάρχει κίνδυνος» να πέσει η αυτοεικόνα του στα «μάτια» του, όπως την κρίνει με βάση το τι θεωρεί μία κοινωνία ως «δύναμη», Αυτό το έχει ασυνείδητα «ενσωματώσει» στα «κριτήρια αυτοεκτίμησης του» από την ανατροφή του. Αυτός ο φόβος για παράδειγμα είναι πολύ μεγαλύτερος στο ανδρικό φύλο. Η γυναίκα η οποία έχει ανατραφεί με το στερεότυπο ότι είναι πιο ευαίσθητη, άρα επιτρέπεται να εκδηλώνει την ευαισθησία της, κρίνει λιγότερα αυστηρά τον εαυτό της και «ανοίγεται» πιο εύκολα στο περιβάλλον της ή σε έναν ειδικό. Το περιβάλλον συχνά επίσης, θεωρεί ότι είναι πιο φυσιολογικό να εκδηλώνεται συναισθηματικά μια γυναίκα.

4) Ο άνθρωπος συχνά θεωρεί λανθασμένα ότι όλοι οι άλλοι άνθρωποι είναι ψυχικά «παντοδύναμοι». Αυτό οφείλεται στο ότι ο άνθρωπος ως καθημερινός ψυχολόγος δεν κάνει «επιστημονική ανάλυση» της συμπεριφοράς του και των άλλων. Έτσι μία συμπεριφορά των άλλων, μπορεί να δείχνει πλασματικά ως ψυχική δύναμη, πχ η χρήση αλκοόλ, μπορεί να εκλαμβάνεται ως ανδρισμός και όχι ως ένα βλαβερό «αγχολυτικό». Πολλοί άνδρες πχ προσπαθούν να κρύψουν από τις συντρόφους τους το άγχος τους για την επιβίωση. Κάποιες φορές μπορεί να θεωρούν ότι δεν θα αρέσει στην σύντροφό τους να τους δει «έτσι». Πιθανά και οι σύντροφοί τους να συνειδητοποιούν αυτό το «θέατρο», επειδή όμως η καθημερινότητα είναι ήδη δυσάρεστη λόγω της οικονομικής κρίσης, αποφεύγουν ασυνείδητα, όχι από κακία, να συζητούν οτιδήποτε δυσάρεστο. Σε τέτοιες καταστάσεις, αντί να υπάρχει επικοινωνία, ο καθένας «κλείνεται» στον εαυτό του, ή ψάχνει «αγχολυτικό» σε «ξέγνοιαστες» επιφανειακές επαφές, διαφεύγοντας από την πιο δύσκολη επίλυση του πραγματικού προβλήματος στην σχέση. Το ανθρώπινο μυαλό ασυνείδητα, ψάχνει την πιο εύκολη λύση.

5) Πολλοί άνθρωποι, έφηβοι ή ενήλικοι, που λανθασμένα δεν θεωρούν τον εαυτό τους «ψυχικά δυνατό», έχουν μεγαλώσει σε ένα «δύσκολο» ή «ψυχρό» οικογενειακό περιβάλλον, το οποίο χωρίς κακή πρόθεση, επηρέασε την εικόνα για τον εαυτό τους. Οι άνθρωποι αυτοί μπορεί να «κλείνονται» πολύ στον εαυτό τους. Μπορεί να θεωρούν ότι δεν είναι, και ότι δεν μπορούν να γίνουν ψυχικά δυνατοί όπως οι άλλοι. Το οικογενειακό περιβάλλον πρέπει να βρίσκεται σε εγρήγορση να παρατηρήσει τέτοιες συμπεριφορές, καθώς μπορεί να απειλήσουν ακόμη και την ζωή του δικού τους ανθρώπου. Η καθημερινή συμπεριφορά των ανθρώπων θα μπορούσε να παρομοιαστεί κάποιες φορές, με ένα «θεατρικό έργο». Αν «κρύψει» αυτά που τον φθείρουν, οι άλλοι δεν θα καταλάβουν τίποτα. Αυτό ικανοποιεί και το άτομο στο να συντηρεί την λανθασμένη εικόνα που έχει για την ψυχική δύναμη. Ας «ταλαιπωρείται» μόνος του, η «εικόνα» που δείχνει είναι «καλή». Έτσι μπορεί να εξωτερικεύεται πιο εύκολα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε αγνώστους, καθώς εκεί δεν «θίγεται» η αυτοεικόνα του. Παραμένει όμως κλεισμένος στον εαυτό του και ουσιαστικά μόνος του στην καθημερινότητά του, καθώς οι γύρω του αφού δεν «ξέρουν» πως νιώθει, δεν τους νιώθει κοντά του πραγματικά.. Γενικότερα, το διαδίκτυο λειτουργεί για πολλούς ανθρώπους ως ένας «κακός εξομολογητής», καθώς ο άνθρωπος μπορεί να αναβάλλει ασυνείδητα κάποιες φορές να μάθει να μιλάει το ίδιο «ανοιχτά» σε πραγματική ανθρώπινη επαφή.

6) Οι άνθρωποι συχνά κρίνουν λανθασμένα την «ψυχική δύναμη», ακόμη και από την εξωτερική εμφάνιση. Έτσι, ένας υπέρβαρος άνθρωπος μπορεί να θεωρεί τον εαυτό του ψυχικά αδύναμο, και να θεωρεί «παντοδύναμο» τον λεπτό σωματικά άνθρωπο, στον οποίο απλά το μυαλό αντιδρά με έναν διαφορετικό τρόπο στο άγχος ή την στενοχώρια, με το «κλείσιμο της όρεξης». Πρόκειται όμως για δύο διαφορετικού τύπου «αντιδράσεις» του μυαλού, οι οποίες μπορούν να απομαθευτούν και όχι κάποια έμφυτη αδυναμία.

Τι συνέπειες έχει ο λάθος φόβος ότι δεν είμαστε «ψυχικά δυνατοί»;

Αν για παράδειγμα, ένας άνδρας απολυθεί από την εργασία του, και πιστεύει ότι έτσι μειώνεται το κύρος και η αξία του, συχνά θα θεωρήσει ότι αυτό βλέπουν και οι άλλοι. Είναι πιθανό να θεωρήσει ότι «πέφτει» στα μάτια της συντρόφου του ενώ αυτό δεν έχει συμβεί. Θεωρεί δηλαδή ότι την σκέψη που κάνει ό ίδιος για τον εαυτό του την κάνουν οι άλλοι. Πρόκειται για έναν ασυνείδητο «μηχανισμό» που διαθέτει το μυαλό μας. Τον ξέρουμε πιο απλοϊκά, ότι αν πχ δεν μας αρέσει μία ελιά στο πρόσωπό μας, νομίζουμε ότι δεν αρέσει στους άλλους και όλοι κοιτάνε αυτήν με «ενόχληση». Ονομάζεται «προβολή», καθώς προβάλλουμε σκέψεις που κάνουμε για τον εαυτό μας, ότι τις κάνουν άλλοι για εμάς. Πρέπει να τονίσουμε επομένως ότι ο άνθρωπος συχνά φοβάται όχι μόνο εξωτερικά αίτια, αλλά και «εσωτερικά», όπως την «μείωση» της αυτοεικόνας του, παρότι, η «μείωση» γίνεται μόνο στο δικό του μυαλό.

Ένας άνθρωπος που έχει μία αρνητική «εικόνα» για τον εαυτό του, δεν μπορεί να αντιληφθεί (να «αναλύσει» αντικειμενικά ως ειδικός) ότι πιθανά ευθύνονται εξωτερικοί παράγοντες οι οποίοι φέρνουν τις αρνητικές σκέψεις και την μελαγχολία. Δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι η προσωπικότητά του έχει μάθει (αθέλητα, σε μικρή ηλικία), να «ρίχνει» το «φταίξιμο» προς τον εαυτό του, και καθώς αυτό το κάνει «αυτοματοποιημένα», η «πραγματικότητα» που «βλέπει», θεωρεί ότι είναι η μία και μοναδική, απόλυτα σωστή, δεδομένη πραγματικότητα. Έτσι μπορεί να έχει την «τάση» να ερμηνεύει αρνητικές καταστάσεις της ζωής που του τυχαίνουν ως αποτέλεσμα δικής του ευθύνης και υπαιτιότητας και την κακή ψυχική διάθεση του, ως «πρόβλημα» και δική του «αδυναμία». Αυτός ο τρόπος σκέψης μπορεί εύκολα να οδηγεί σε μελαγχολική ή καταθλιπτική συναισθηματική διάθεση.

Ο άνθρωπος όμως προκειμένου να νιώθει πραγματικά «δυνατός», πρέπει να μάθει να μην φοβάται να δείχνει τις «αδυναμίες» του, το ότι είναι άνθρωπος, και ότι δεν είναι «ντροπή» να «μαθαίνει» όταν χρειάζεται, το πως να τις ξεπερνά. Δεν τις «αρνείται», καθώς θα ήταν σαν να αρνείται την ανθρώπινη φύση του. Η «δύναμη» βρίσκεται στο να τις «αναγνωρίζει», να τις «παραδέχεται», και να προσπαθεί όταν χρειάζεται να «μάθει» πώς να τις «ξεπεράσει».

Ο φόβος απέναντι σε δύσκολες καταστάσεις, είναι ένα έμφυτο συναίσθημα με σκοπό την προστασία μας. Όλοι οι ήρωες στην ιστορία, ένιωθαν φόβο, απλά «έμαθαν» με την λογική σκέψη να τον σταματούν, μία ικανότητα που διαθέτει το ανθρώπινο μυαλό. Το συναίσθημα του φόβου το νιώθουμε όμως και όταν ανησυχούμε ότι έχουμε κάτι να «χάσουμε», ακόμη και αν αυτό είναι το αυτοκίνητό μας και όχι η ζωή μας.

Είναι σημαντικό, ότι αυτή η μάθηση απομαθαίνεται, και δεν πρέπει να βάζει κάποιος «ταμπέλες» ψυχικής ασθένειας στον εαυτό του. Είναι χαρακτηριστικό, ότι όταν τα μέσα ενημέρωσης μιλούν για αύξηση της κατάθλιψης την εποχή της οικονομικής κρίσης, δημιουργείται μία εικόνα στο κόσμο σαν να «προσβάλλονται» από κάποιον ιό «οργανικής ασθένειας» μη αντιμετωπίσιμης. Είναι δεδομένο ότι δεν είναι έτσι. Πρόκειται συχνά για έναν «μαθημένο» τρόπο συναισθηματικής αντίδρασης, ο οποίος μπορεί να αλλάξει.

Νικόλαος Βακόνδιος
Ψυχολόγος


www.noikokyra.gr

Αίτια "μεταδοτικότητας" μιας "εθνικής" κατάθλιψης

Η αγχώδης ή και καταθλιπτική ψυχική διάθεση των ανθρώπων (προκαλούμενης από το περιβάλλον στο οποίο καθημερινά ζούμε), φέρνει στο μυαλό μια συγκεκριμένη σκηνή από ένα ντοκιμαντέρ της ζωής των άγριων ζώων.

Στην σκηνή αυτή, μία αγέλη βουβαλιών (ενός ισχυρότερου μυϊκά και σε όγκο ζώου), δέχεται επίθεση από μία χούφτα λιονταριών. Όπως και στον άνθρωπο, σε μία τέτοια κατάσταση, ενεργοποιείται στο ζώο, η περιοχή του λεγόμενου «συναισθηματικού» εγκεφάλου, ο οποίος «δίνει εντολή» στο ζώο να τρέξει μακριά από τον κίνδυνο. Ο «συναισθηματικός» εγκέφαλος απλά «αντιδρά» άμεσα στον κίνδυνο λοιπόν με το να τρέξουμε μακριά του ή να «παλέψουμε» αυθόρμητα. Αποτέλεσμα των παραπάνω, είναι η αγέλη των βουβαλιών να διασκορπιστεί ακατάσχετα, πολλά να απομονωθούν και έτσι να κατασπαραχθούν μεμονωμένα από τα λιοντάρια. Σε μία επόμενη σκηνή, μετά από πολλές απώλειες, η αγέλη των βουβαλιών επιτίθεται μαζικά και οργανωμένα («με λογική») κατά των λιονταριών, τα οποία αδυνατούν να αντιμετωπίσουν μία ενωμένη ομάδα. Έτσι κατατροπώνονται και αποχωρούν.

Αυτό που βλέπουμε στο παράδειγμα αυτό, είναι ότι αν το μυαλό, καταφέρει, μετά την συναισθηματική αντίδραση του άγχους και της φυγής, να «διακόψει» το άγχος επιβάλλοντας τον πιο «ισχυρό» λογικό εγκέφαλο στον συναισθηματικό, μπορεί να σκεφτεί και να οργανώσει ένα πιο αποδοτικό σχέδιο αντίδρασης. Ένα σχέδιο το οποίο βασίζεται στην λογική της «ισχύς εν τη ενώσει» της ομάδας, στην παρούσα περίπτωση, η οποία μπορεί να νικήσει το οποιοδήποτε σαρκοβόρο ζώο.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος λειτουργεί ανάλογα στην αντίληψη του κινδύνου. Κίνδυνος όμως για το ανθρώπινο μυαλό δεν είναι απαραίτητο να είναι η άμεση απειλή της ζωής, αλλά και η έμμεση (πχ κίνδυνος διακοπής ρεύματος στην οικία του, ενδεχόμενο απόλυσης από την εργασία του).

Αυτό που δεν είναι γνωστό όμως είναι ότι η συμπεριφορά, ο τρόπος σκέψης και οπτικής των πραγμάτων, ακόμη και η συναισθηματική διάθεση ενός ανθρώπου, ως μέλος πολλών ομάδων, από εργασιακή, πχ ιατροί, έως μεγαλύτερη, (μέλος μιας κοινωνίας), επηρεάζεται από κάποιους ασυνείδητους μηχανισμούς μέσα στην ομάδα. Η συμπεριφορά ενός ανθρώπου δηλαδή μέσα σε μία ομάδα, μπορεί να «αλλάξει» και να είναι τελείως διαφορετική, απ ότι αν ζούσε απομονωμένος.

Ας αναφέρουμε κάποιους από τους μηχανισμούς αυτούς

Η μίμηση προτύπων και η «μεταδοτικότητα» της συναισθηματικής διάθεσης μεταξύ των ανθρώπων

Ένας μηχανισμός που χρησιμοποιείται από τον εγκέφαλό μας και στην μάθηση (πχ στην οδήγηση παρατηρώντας τον δάσκαλο οδήγησης). Οι άνθρωποι παρατηρούμε συνεχώς πως αντιδρούν οι γύρω μας, σε διάφορες καταστάσεις, και συνήθως, ασυνείδητα, τους μιμούμαστε. Δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα ακούμε πολλούς ανθρώπους να ρωτούν «εσείς πληρώσατε τον τάδε λογαριασμό»; Αν ακούσουν ότι όχι, αποκτούν θάρρος, διότι νιώθουν ότι ανήκουν σε μία ομάδα με κοινή συμπεριφορά και στόχο, νιώθουν κάποιου είδους «προστασία» από την ομάδα. Από την άλλη πλευρά όμως, αν η ομάδα βρίσκεται σε πανικό, άγχος ή μελαγχολία, όπως βλέπουμε πολλούς ανθρώπους σήμερα, τότε αυτά είναι πιθανό να «μεταδοθούν» και στο άτομο.

Ο εγκέφαλός μας έχει την ικανότητα να «αναγνωρίζει» την συναισθηματική διάθεση ενός ανθρώπου, απλά με το να τον κοιτάμε στο πρόσωπό του. Η ικανότητα αυτή αποτελεί μέρος της εγκεφαλικής ικανότητας να αναγνωρίζουμε ή να θυμόμαστε πρόσωπα, η οποία ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Για τον λόγο αυτό και περπατώντας στον δρόμο, βλέποντας μελαγχολικά πρόσωπα, νιώθουμε ότι βλέπουμε κάτι στενόχωρο, και «μεταδίδεται» και σε εμάς η διάθεση αυτή. Σημαντικά όπλα είναι η παρέα με ανθρώπους (ζωντανή επαφή και όχι μέσω διαδικτύου) που διαθέτουν χιούμορ, αυτοσαρκασμό, «μαχητικότητα» απέναντι στη ζωή, διάθεση την οποία ασυναίσθητα μας μεταδίδουν.

Χαρακτηριστικό της μίμησης προτύπων στην ανθρώπινη συμπεριφορά, είναι το ακόλουθο πείραμα. Σε ένα εμπορικό κέντρο, οι άνθρωποι οι οποίοι περίμεναν το ασανσέρ, έβλεπαν ένα περίεργο θέαμα, όταν αυτό άνοιγε τις πόρτες του. Σαστισμένοι, έβλεπαν τρεις ανθρώπους (συνδιοργανωτές του πειράματος) να στέκονται στο ασανσέρ με την πλάτη τους στραμμένη προς την πόρτα του, κοιτώντας τον τοίχο του. Το εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι ότι οι άνθρωποι που έμπαιναν και αυτοί μέσα, στεκόντουσαν και αυτή με την πλάτη στην πόρτα, θεωρώντας ότι «κάποιος λόγος θα υπάρχει». Το μυαλό μας παρατηρώντας δηλαδή ότι κάτι συμβαίνει με βάση την συμπεριφορά των άλλων, μπορεί να «υιοθετήσει» την συμπεριφορά τους, χωρίς να την κρίνει λογικά. Μία μέθοδος προστασίας που συναντάμε και στο ζωικό βασίλειο. Αυτό όμως αποτελεί πρόβλημα όταν στην ομάδα «υπάρχει κλίμα ή ιδεολογία μελαγχολική, αρνητική, ηττοπαθής». Τότε αυτή μπορεί να μεταδοθεί και στα άτομα-μέλη της ομάδας.

«Σταδιακή υποχώρηση στην ψυχολογική πίεση»

Χαρακτηριστική σήμερα είναι η σταδιακή επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου, η οποία ακριβώς επειδή συντελείται σταδιακά (δεν γίνεται μέσα σε μία μέρα), συνηθίζεται από το άτομο. Αν κάποιος για παράδειγμα σας ζητούσε αύριο όλο τον μισθό σας, πιθανά να αντιδρούσατε απότομα και βίαια. Αν όμως χάνατε ένα μικρό μέρος αυτού, και μετά από 6-8 μήνες, χάνατε άλλο ένα μικρό μέρος του, πιθανά θα το δεχόσασταν ελπίζοντας ότι κάποτε αυτή η σταδιακή μείωση θα σταματήσει.

Η «τεχνική των μεγάλων απαιτήσεων»

Ας υποθέσουμε ότι είστε ιδιοκτήτης μιας μεγάλης επιχείρησης με πολυάριθμο προσωπικό και θέλετε να περικόψετε τον μισθό του προσωπικού κατά 20%. Ανακοινώνετε όμως ότι σκοπεύετε να μειώσετε τους μισθούς κατά 40%. Άμεσα βεβαίως προκύπτουν οι αναμενόμενες αντιδράσεις του προσωπικού και οι «αναμενόμενες» από εσάς διαπραγματεύσεις με αυτό. Μετά από διαδικασίες, απεργίες κλπ, τελικά υπάρχει συμβιβασμός σε μείωση 20% και το προσωπικό σας «νιώθει» ότι πέτυχε και μία «νίκη» μάλιστα.

Σήμερα, οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν ένα άγχος, εξαιρετικά πιο έντονο και «ύπουλο» και «διαβρωτικό», από αυτό της επιβίωσης κατά τον Β παγκόσμιο πόλεμο. Πιο έντονο διότι το μυαλό δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει τόσο εύκολα από «που» απειλείται η επιβίωση, ποια είναι η απειλή. Δεν βλέπει στρατιώτες με γκρίζες στολές όπως στην κατοχή. Δεν βλέπει «λιοντάρια, ώστε να ξέρει τι να κάνει για να αντιμετωπίζει. Η απειλή είναι αόρατη, με αποτέλεσμα το άγχος να είναι παρατεταμένο, οδηγώντας σε κατάθλιψη, απάθεια, απόσυρση. Αυθόρμητα, συνηθίζει να προσπαθεί να επιβιώσει με «λίγη τροφή» (σταδιακή μείωση μισθού) αφού δεν βλέπει κάποιο «λιοντάρι» να του «κλέβει» την τροφή, ακούει απλά για μία πανίσχυρη, αόρατη, οικονομική κρίση.

Πολύ σημαντικό επίσης, «διαβρωμένος» μέσα από μία καλλιέργεια του ατομικισμού και της υλικής ευμάρειας ως κριτήριο επιτυχίας στην ζωή, αποκομμένος από τους γύρω του με μια εικονική επικοινωνία μέσω των κοινωνικών δικτύων του διαδικτύου, δεν μπορεί να νιώσει ως «ομάδα» με τον διπλανό του, πράγμα που συμβαίνει ειδικά στις μεγάλες πόλεις. Εκτός αυτού, το άτομο «εκτονώνεται» εκεί που νιώθει ότι δεν θα έχει συνέπειες η «εκτόνωση» του άγχους, του θυμού του κλπ (π.χ. κατά του γείτονά του ο οποίος μπορεί να του χρωστά χρήματα, κατά του υπαλλήλου του, του ενοικιαστή του, της γυναίκας του κλπ.) και δεν αντιμετωπίζει την πραγματική αιτία του άγχους. Έτσι επέρχεται μια κατάσταση που είναι σαν τα βουβάλια, του προηγούμενου παραδείγματος, να αλληλοσπαράσσονται και τα λιοντάρια να τα κοιτούν, περιμένοντας απλά να μαζέψουν τα θύματα.

Βέβαια μια μεγάλη ομάδα, πολλών ανθρώπων, είναι πολύ πιο δύσκολο να νιώσει ομάδα με κοινούς στόχους λόγω του μεγάλου αριθμού των μελών της, σε αντίθεση π.χ. με τους κατοίκους ενός χωριού, οι οποίοι γνωρίζονται και είναι πιο εφικτό να νιώσουν ότι η ζωή τους ως άτομα εξαρτάται από την «επιβίωση» του χωριού. Σήμερα βλέπουμε ότι οι άνθρωποι δεν κάνουν σχέδια για το απώτερο μέλλον, «πνίγονται» στην καταθλιπτική τους διάθεση και απλά επιβιώνουν από την μια μέρα στην άλλη. Μόνα «αντίδοτα», η γνώση για το πως μπορούμε να επηρεάσουμε οι ίδιοι την συναισθηματική μας διάθεση (κάποιες φορές η γνώμη ειδικού μπορεί να είναι από χρήσιμη έως απαραίτητη), η πραγματική ανθρώπινη επαφή, το διώξιμο της ντροπής για τα οικονομικά προβλήματα και η πραγματική, «ζωντανή» ανθρώπινη επαφή με άλλους ανθρώπους μέσω της ένταξης σε ομάδες. Η επικοινωνία με άλλους ανθρώπους, κάνει το άτομο να νιώθει πραγματικό μέλος μιας ομάδας, με κοινά χαρακτηριστικά και θέματα, με αποτέλεσμα να μειώνεται δραστικά το συναίσθημα του φόβου και του άγχους, τα οποία βιολογικά μέσω πολύπλοκων νευροχημικών διαδικασιών «εμποδίζουν» την διαύγεια της λογικής σκέψης.

www.nvakondios.gr

Μεταβολισμός που «τρέχει» ακόμα & όταν κοιμάσαι

Μπορεί να γεννήθηκες με αργό μεταβολισμό, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι θα πρέπει να το βάλεις κάτω! Φτάσε τον στα άκρα με αυτές τις συμβουλές – κάποιες λειτουργούν ακόμη και στον ύπνο σου!
Αυτό είναι το μυστικό: ακριβώς αυτή τη στιγμή μέσα στο σώμα σου ξεθεώνεται ο δικός σου προσωπικός γυμναστής, που δουλεύει ακούραστα, για να σε βοηθήσει να κάψεις θερμίδες και να χάσεις λίπος.

Ονομάζεται μεταβολισμός και είναι το σύνολο όλων όσα πράττει το σώμα σου

Κάθε φορά που τρως, ένζυμα στα κύτταρα του οργανισμού διασπούν την τροφή και τη μετατρέπουν σε ενέργεια που ωθεί την καρδιά να χτυπά, το μυαλό να σκέφτεται και τα πόδια να περπατούν. Όσο πιο γρήγορα τρέχει ο μεταβολισμός σου τόσο περισσότερες θερμίδες καις.
Όσο περισσότερες καις τόσο πιο εύκολα χάνεις βάρος. Μπορείς, μάλιστα, να τον κάνεις να δουλεύει σκληρά, πολύ πιο σκληρά, όλο το 24ωρο.
Ως ένα βαθμό, το σώμα μας ακολουθεί μια προκαθορισμένη ταχύτητα που ορίζεται από το φύλο και το DNA, όμως υπάρχει πολύς χώρος για αλλαγές. Ωστόσο, να θυμάσαι πως έχεις μεγάλο βαθμό ελέγχου πάνω στο ρυθμό μεταβολισμού σου.
Δεν μπορείς να επηρεάσεις το πόσες θερμίδες χρειάζονται για να χτυπά η καρδιά σου, αλλά μπορείς να καις 500 με 600 θερμίδες επιπλέον την ημέρα, αν ασκείσαι τακτικά και τρως σωστά. Και επιχειρώντας μερικές αλλαγές στην καθημερινότητά σου.
Για να το πετύχεις αυτό πιο εύκολα, καταρτίσαμε ένα 24ωρο πρόγραμμα αύξησης των καύσεων, με νέες κινήσεις, που θα επιταχύνουν στο έπακρο το μεταβολισμό σου.

Ξεκίνα σωστά από το πρωί..

Το πρωί

Απολάμβανε (ένα καλό) πρωινό κάθε μέρα

Εάν δεν το τηρήσεις, ο οργανισμός σου μπαίνει σε κατάσταση λιμοκτονίας, οπότε ο μεταβολισμός σου επιβραδύνεται εξαιρετικά για να διατηρήσει την ενέργειά του.
Επιπλέον, όσο πιο χορταστικό είναι το πρώτο σου γεύμα τόσο το καλύτερο. Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση American Journal of Epidemiology, βρέθηκε ότι οι εθελοντές που ανέφεραν πως παρέλειπαν τακτικά το πρωινό γεύμα διέτρεχαν 4,5 φορές περισσότερο τον κίνδυνο παχυσαρκίας από όσους αφιέρωναν χρόνο σε αυτό.
Τι πρέπει, λοιπόν, να επιλέγεις; Τροφές που είναι αργές στην πέψη και σε διατηρούν χορτασμένη για περισσότερη ώρα.
Δοκίμασε ένα συνδυασμό άπαχης πρωτεΐνης με σύνθετους υδατάνθρακες και καλά λιπαρά, όπως αυτό το πρωινό που προτείνει ο Γιάννης Χρύσου, κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος: μια ομελέτα από ένα αβγό, δύο ασπράδια και μισό φλιτζάνι πιπεριές και κρεμμύδια, μισό φλιτζάνι μαγειρεμένη βρόμη με 1/4 του φλιτζανιού φράουλες και 1 κουταλάκι του γλυκού ιχθυέλαιο με Ω-3.

Απολάμβανε τον καφέ

Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Physiology & Behavior διαπιστώθηκε ότι ο μέσος μεταβολικός ρυθμός των ατόμων που έπιναν καφέ με καφεΐνη αυξήθηκε κατά 16% περισσότερο σε σχέση με αυτούς που προτιμούσαν ντεκαφεϊνέ.
Η καφεΐνη ενεργοποιεί το κεντρικό νευρικό σύστημα αυξάνοντας τον καρδιακό ρυθμό και την αναπνοή.

Πιες πολύ κρύο νερό

Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα βρήκαν ότι οι εθελοντές που έπιναν 12 ποτήρια των 225 ml νερό την ημέρα είχαν υψηλότερο μεταβολικό ρυθμό από αυτούς που έμεναν στα 4 ποτήρια μόνο.
Ο οργανισμός σου επίσης ενδέχεται να καίει λίγες θερμίδες θερμαίνοντας το κρύο νερό. Αν και οι επιπλέον θερμίδες που καις πίνοντας ένα μόνο ποτήρι δεν είναι σημαντικές, αν αποκτήσεις αυτή τη συνήθεια, μπορεί να χάσεις μερικά κιλά σχεδόν με μηδενική προσπάθεια.

Κατά τη διάρκεια της ημέρας

Επίλεξε βιολογικά φρούτα και λαχανικά

Ερευνητές στον Καναδά διαπίστωσαν ότι όσοι ακολουθούσαν διατροφή με τα περισσότερα χημικά (που βρίσκονται στα φυτοφάρμακα) αποθηκευμένα στα λιποκύτταρά τους ήταν οι πιο επιρρεπείς σε διαταραχές της μιτοχονδριακής δραστηριότητας και της λειτουργίας του θυρεοειδούς. Πώς μεταφράζεται αυτό; Ο μεταβολισμός τους ακινητοποιήθηκε.
Δεν αντέχεις οικονομικά την αγορά αποκλειστικά βιολογικών προϊόντων; Μπες στο foodnews.org/fulllist για να δεις τα περισσότερο (και λιγότερο) μολυσμένα τρόφιμα και προσάρμοσε τη λίστα με τα ψώνια σου αναλόγως.

Αναζήτησε τη θερμότητα

Φαίνεται πώς η καψακαΐνη, η χημική ένωση που δίνει στις πιπεριές την καυτερή τους γεύση, μπορεί να ενεργοποιήσει το μεταβολισμό σου.
Ένα κουταλάκι του γλυκού ψιλοκομμένες κόκκινες ή πράσινες καυτερές πιπεριές ενεργοποιούν την παραγωγή θερμότητας του σώματος και τη δραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος (υπεύθυνου για την αντίδραση «μάχη ή φυγή»), σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Journal of Nutritional Science and Vitaminology. Το αποτέλεσμα; Μια παροδική αύξηση του μεταβολισμού κατά 23%.
Πρόσθεσε καυτερές πιπεριές στις σάλτσες και έχε εύκαιρο ένα βαζάκι νιφάδες (μπούκοβο) για να το προσθέτεις στις πίτσες, στα ζυμαρικά και τα τηγανητά.

Πάρε σίδηρο

Οι γυναίκες χάνουν αρκετό στη διάρκεια της περιόδου τους κάθε μήνα. Αυτό μπορεί να επιβραδύνει το μεταβολισμό, γιατί ο σίδηρος βοηθά να μεταφερθεί το οξυγόνο στους μυς.
Εάν έχεις χαμηλά επίπεδα, τότε οι μύες σου δε λαμβάνουν αρκετό οξυγόνο, η ενέργειά σου πέφτει και ο μεταβολισμός σου ρετάρει.
Φάε δημητριακά εμπλουτισμένα με σίδηρο, επίλεξε φασόλια και πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως σπανάκι και μπρόκολο.

Το βράδυ

Φάε ψάρι

Τα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, ο τόνος και η σαρδέλα είναι γεμάτα λιπαρά οξέα Ω-3, τα οποία μειώνουν την πείνα.
Αυτά τα καλά λιπαρά ενεργοποιούν την ταχύτερη μεταφορά του σήματος κορεσμού στον εγκέφαλο, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ.
Επιπλέον, 120 γραμμάρια σολομού παρέχουν το 90% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας βιταμίνης D, που βοηθά στη διατήρηση της μυϊκής μάζας.

Ξέχνα το δεύτερο κοκτέιλ

Εάν καταναλώσεις 2 ποτήρια ανάμεικτων ποτών (ή 2 ποτήρια κρασί ή 2 μπουκάλια μπίρα), η καύση λίπους μειώνεται κατά 73%.
Αυτό συμβαίνει γιατί το συκώτι μετατρέπει το αλκοόλ σε οξικό άλας και αρχίζει να χρησιμοποιεί αυτό ως ενέργεια αντί για τις λιποαποθήκες, αναφέρουν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας.

Πήγαινε για ύπνο – νωρίς

Όταν κοιμάσαι λιγότερο από όσο πρέπει, μειώνεται η ποσότητα λεπτίνης και γρελίνης –ορμόνες που ρυθμίζουν την κατανάλωση ενέργειας και την όρεξη– που παράγει το σώμα σου.
Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που κοιμούνται λιγότερο από 7,5 ώρες τη νύχτα υπέστησαν αύξηση του δείκτη μάζας σώματος. Γι’ αυτό φρόντισε να κοιμάσαι τουλάχιστον 8 ώρες.

Στη δουλειά

Προτίμησε πρωτεΐνες για το μεσημεριανό

Η κατανάλωσή τους σε κάθε γεύμα βοηθά στη δημιουργία και διατήρηση της άπαχης μυϊκής μάζας. Οι μύες καίνε περισσότερες θερμίδες από το λίπος, ακόμη κι όταν ξεκουράζεσαι.
Προσπάθησε να καταναλώνεις 30 γραμμ. πρωτεΐνες σε κάθε γεύμα: είναι η ποσότητα που αντιστοιχεί σε 1 φλιτζάνι ημιάπαχο τυρί κότατζ ή μισό στήθος κοτόπουλο σε κάθε γεύμα.

Ετοίμασε πράσινο τσάι

Είναι ό,τι πιο κοντινό σε μαγικό φίλτρο για το μεταβολισμό. Το πράσινο τσάι περιέχει μια φυτική ένωση που ονομάζεται ECGC, η οποία προωθεί την καύση λίπους.
Σε μελέτη, οι άνθρωποι που κατανάλωναν 3-5 φλιτζάνια την ημέρα για 12 εβδομάδες μείωσαν το σωματικό τους βάρος κατά 4,6%.
Σύμφωνα με άλλες μελέτες, η κατανάλωση 2-4 φλιτζανιών την ημέρα μπορεί να κάψει μέχρι και 50 θερμίδες. Αυτό μεταφράζεται σε 2,5 κιλά το χρόνο.


Ρίξ’ το στα γαλακτοκομικά

Υπάρχουν ημέρες που καμία σαλάτα στον κόσμο δεν μπορεί να ξεπεράσει το δέλεαρ της τηγανητής πατάτας! Μπορείς, όμως, να αντισταθμίσεις τη ζημιά με ένα απογευματινό σνακ πλούσιο σε ασβέστιο, όπως 225 ml γάλα ή 175 γραμμ. γιαούρτι χαμηλό σε λιπαρά.
Το ασβέστιο βοηθά το σώμα σου να μεταβολίσει πιο αποτελεσματικά τα λιπαρά, αυξάνοντας το ρυθμό που τα ξεφορτώνεται ως περιττώματα, αναφέρεται σε μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Τα συμπληρώματα δεν έχουν το ίδιο αποτέλεσμα.


Στο γυμναστήριο

Κάνε διαλείμματα

Αναζητάς πάντα έναν τρόπο για να συντομεύσεις το χρόνο άσκησής σου, σωστά; Αύξησε τότε την ένταση και θα κάψεις τον ίδιο αριθμό θερμίδων ή και περισσότερες σε λιγότερο χρόνο.
Σε αυστραλιανή μελέτη, οι γυναίκες που ενσωμάτωσαν τα σπριντ στην αεροβική τους άσκηση έχασαν 3 φορές περισσότερο σωματικό λίπος –και στους μηρούς και στην κοιλιά– σε σύγκριση με αυτές που ασκούνταν σε σταθερό ρυθμό.
Οι εκρήξεις ταχύτητας ενεργοποιούν την αντίδραση καύσης λίπους στους μυς. Είτε κάνεις ποδήλατο, κωπηλατική ή τρέχεις, προσπάθησε να ωθείς τον εαυτό σου ώστε να επιταχύνεις την καύση λίπους: ξεκίνα κάνοντας σπριντ 8 δευτερολέπτων με 12 δευτερόλεπτα σε χαλαρό ρυθμό ενδιάμεσα. Προσπάθησε να φτάσεις τα 10 σπριντ μέσα σε 20 λεπτά.


Κάν’ το αργά

Δεν είναι εύκολο, αλλά όταν εκτελείς άσκηση μυϊκής ενδυνάμωσης, μέτρα ως το 3 όταν κατεβάζεις τα βάρη στην αρχική θέση. Η επιβράδυνση αυτή αυξάνει τη διάσπαση του μυϊκού ιστού – ακούγεται άσχημο, αλλά αυτή η βλάβη στην πραγματικότητα είναι καλή.
Η διαδικασία επανόρθωσης επιταχύνει το μεταβολισμό σου μέχρι και για 72 ώρες μετά την προπόνηση, σύμφωνα με ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Wayne.
Άφησε στην άκρη όμως τα ελαφριά βάρη – πρέπει να χρησιμοποιείς κάποια αρκετά βαριά, ώστε να προσπαθείς έντονα για να ολοκληρώσεις τις τελευταίες επαναλήψεις.

Πάρε χάπια ?????

Ο συνδυασμός τακτικής άσκησης και συμπληρωμάτων ιχθυελαίου αυξάνει τη δραστηριότητα των ενζύμων διάσπασης λίπους, επισημαίνεται σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση American Journal of Clinical Nutrition.
Εθελοντές λάμβαναν 6 γραμμάρια ιχθυέλαιο καθημερινά και γυμνάζονταν τρεις φορές την εβδομάδα. Έπειτα από 12 εβδομάδες έχασαν κατά μέσον όρο 1,5 κιλό, ενώ εκείνοι που μόνο ασκούνταν είδαν ελάχιστη μείωση βάρους.
Αναζήτησε ένα που να περιέχει τουλάχιστον 300 milligram του λιπαρού οξέος EPA και 200 milligram του λιπαρού οξέος DHA ανά κάψουλα. Πάρε 2 χάπια 2 ώρες πριν από την άσκηση.

www.shape.gr

Πολύ καλό άρθρο!